اثر منفی نوشابه های انرژی زا بر قلب
نوشابه های انرژی زا، نوشیدنی هایی هستند که مخصوصا در سال های اخیر در بین جوانان و نوجوانان مشتاقان زیادی پیدا کرده است. ترکیب اصلی این گونه نوشابه ها، کافئین، جینسینگ، تائورین، گوارنا، شکر و گروه ویتامین های B است که با تولید انرژی زیاد منجر به ایجاد حالتی نشاط آور خواهند شد. افزایش تمرکز، کاهش خستگی و بهبود عملکرد ارگان های بدن از جمله مزیت های مصرف نوشابه های انرژی زا محسوب می شوند. اما مصرف انرژی زاها عوارض خاص خود را دارد که در این مقاله قصد داریم درباره این عوارض صحبت کنیم.
در یک پژوهش بالینی، عوارض مصرف نوشیدنی های انرژی زا بر روی افراد بررسی گردید. نتایج نشان می دهد که این نوشیدنی ها با تغییر در فشار خون، سرعت و ریتم ضربان قلب، در عملکرد این عضله حیاتی اختلال ایجاد می کنند. این مساله در بیماران قلبی بیشتر از افراد سالم به چشم می خورد و لازم است این افراد احتیاط بیشتری داشته باشند.
نوشابه های انرژی زا چه اثرات منفی بر بدن دارند؟
مصرف نوشابه های انرژی زا، مزیت ها و عوارضی دارد که بسته به سلامت جسمی شخص می توانند متفاوت باشند. مصرف نوشیدنی های انرژی زا با رفع خستگی جسمی فرد و بهبود عملکرد مغزی و تمرکز وی، سطح هوشیاری افراد را بالا برده و منجر به افزایش بازده او می گردد.
در واقع، مصرف به اندازه این گونه نوشیدنی ها مشکلی ایجاد نخواهد کرد. اما در هر حال، مصرف بیش از حد آن ها، به دلیل مواد تشکیل دهنده ای که عمده آن را کافئین تشکیل می دهد، ممکن است اثرات بدی به دنبال داشته باشد. برخی از عوارض مصرف نوشیدنی های انرژی زا عبارت اند از:
- احتمال بروز یا تشدید بیماری های قلبی مانند کاردیومیوپاتی
- افزایش فشار خون
- افزایش چاقی، قند خون و احتمال ابتلا به دیابت نوع دو
- افزایش استرس، پرخاشگری و حس خشونت
- تمایل به استفاده از الکل
- کاهش کیفیت خواب
- اختلال در عملکرد معده
- بروز التهابات کبدی
چه کسانی نباید از نوشابه های انرژی زا استفاده کنند؟
به طور کلی، پژوهش ها نشان می دهند که افراد مبتلا به بیماری های قلبی و یا کسانی که انواع مختلفی از آریتمی قلبی (نامنظمی ضربان قلب) را دارند، باید از مصرف نوشابه های انرژی زا دوری کنند. با اینکه تاکنون شواهدی در مورد مرگ بیماران قلبی در اثر مصرف این نوشیدنی ها وجود نداشته، با این حال، تغییر ریتم ضربان خود می تواند اثرات جبران ناپذیری در پی داشته باشد.
علاوه بر بیماران مبتلا به آریتمی قلبی، بهتر است افراد دیگری که در ادامه اشاره می کنیم هم در مصرف نوشابه های انرژی زا کمی محتاط باشند و یا اصلا مصرف نکنند.
- بانوان باردار
- افرادی که مبتلا به فشار خون بالا هستند
- افراد سالخورده
- بیمارانی که دارای Long QT هستند
- اشخاصی که بیماری های قلبی مخصوصا در سطح پیشرفته دارند
- کودکان و نوجوانان
همچنین در وبلاگ کلینیک آریتمی توانیر بخوانید:
سیستم کنترل ضربان قلب چگونه کار میکند؟
آریتمی قلبی چیست و چگونه درمان می شود؟
تاثیر کافئین بر آریتمی قلبی
انواع آریتمی دهلیزی
مصرف نوشابه های انرژی زا چگونه بر قلب تاثیر می گذارد؟
همان طور که قبل تر اشاره کردیم، مصرف نوشابه های انرژی زا قادر است قلب و فشار خون را تحت تاثیر قرار داده و مصرف طولانی مدت آن ها در نهایت اثرات جبران ناپذیری می تواند در پی داشته باشد. برخی از مهم ترین عوارض قلبی که ممکن است در اثر مصرف این نوشیدنی ها در افراد مختلف بروز کنند را در ادامه توضیح می دهیم.
بالا بردن بیش از حد فشار خون
نوشابه های انرژی زا دارای سطوح بالایی از کافئین هستند که با مصرف آن ها، فشار خون به طور قابل توجهی افزایش می یابد. همین مساله منجر به بر هم خوردن نظم ضربان های قلب شده و حتی بر اساس تحقیقات می تواند خطر حمله قلبی را در پی داشته باشد.
بالابردن ضربان قلب و ایجاد اختلالات عملکردی در قلب
ضربان طبیعی قلب در بازه 60 تا 100 تپش در دقیقه است و هر مقدار بالاتر یا پایین تر از آن می تواند نشان دهنده نارسایی های قلبی باشد. تحقیقات نشان می دهند که نوشیدنی های انرژی زا قادر هستند تعداد ضربان ها را تا 130 تپش در دقیقه هم افزایش دهند. حتی در ادامه مطالعات بالینی مشخص شد که مصرف این نوشیدنی ها می تواند منجر به فیبریلاسیون دهلیزی و یا ریتم غیرطبیعی ضربان قلب شده و یا در نهایت سکته مغزی را در پی داشته باشد.
بالا بودن سطح کافئین
بدن هر فرد سالم می تواند در روز حدود 400 میلی گرم کافئین دریافت کند (البته بهتر است احتیاط شود). با این حال، اینکه مصرف نوشابه های انرژی زا با سطح کافئین کمتر از این مقدار، تا این حد می تواند بر قلب اثر بگذارد نشان می دهد که غیر از کافئین، مواد دیگری که در ساخت آن ها به کار رفته است، می توانند اثربخشی کافئین را تشدید کنند. مثلا ماده گوارانا یک ماده حاوی کافئین است و تورین اثر کافئین را شدیدتر می کند. بنابراین سطح کافئین یک نوشابه انرژی زا از مجموع همه این موارد در نظر گرفته می شود و نه فقط خود ماده کافئین.
تغییر میزان کلسیم در قلب
سطح کافئین نوشابه های انرژی زا در مقابل نوشابه های کافئین دار بیش از چهار برابر محاسبه می شود. با افزایش کافئین دریافتی توسط بدن، میزان کلسیمی که از سلول های قلب به بیرون منتشر می شود افزایش یافته و به این ترتیب، شدت تپش قلب بالا می رود. در برخی این موارد، بالا رفتن سطح کافئین و انتشار کلسیم منجر به استفراغ، افزایش فشار خون، عدم هوشیاری و حتی ایست قلبی نیز خواهد شد.
تشدید اثر کافئین در اثر استفاده از الکل
در صورتی که افراد به همراه مصرف نوشابه های انرژی زا، از الکل هم استفاده کنند، سطح کافئین خون بالا رفته و این ماده در زمان طولانی در خون باقی می ماند. استفاده از کافئین و الکل به صورت همزمان، مقدار مورد نیاز الکل برای آرامبخشی را زیاد کرده و بنابراین، فرد به مصرف مقدار بیشتری از الکل نیاز پیدا می کند.
اگر افرادی که به دلایل مختلفی مانند ژنتیک بیشتر در معرض ابتلا به آریتمی قلبی هستند، نوشابه های انرژی زا و الکل را به صورت همزمان مصرف کنند، بدون شک باید منتظر بروز مسمومیت الکلی و آریتمی قلبی باشند.